Il project è sut l'egida da la SAS Grischun ch'è preschenta dapi l'onn passà en il «Surselva Lab» a Glion e che lavura ensemen cun las vischnancas da la Surselva vi da soluziuns per sfidas regiunalas. Per incumbensa da la vischnanca da Mustér ed en il rom d'in project da pilot concepeschan la manadra dal laboratori regiunal, Livia Somerville e Tanja Bügler, la manadra da project scientifica da l'Institut per turissem e temp liber da la SAS Grischun, in sistem da mobilitad amplifitgabel. L'idea da render cuntanschiblas vischnancas ed abitadis en Surselva cun tuctucs electrics deriva dal manader tecnic dal project, Prasad Raja. L'interprendider è era s'occupà da l'acquisiziun e dal mantegniment dals emprims dus vehichels. El ha gia ramassà experientschas cun quest sistem a Cornwall en l'Engalterra. René Epp, il president communal da Mustér, è la finala sa drizzà cun il project al «Surselva Lab». «Nus vulein ensemen cun expertas ed experts dalla SAS Grischun e cun partenaris locals examinar, schebein igl ei pusseivel che talas sligiaziuns mobilas futuras, attractivas e flexiblas ein adattadas per la pratica».

Pretensiuns particularas en il territori da muntogna

Las pretensiuns envers la mobilitad en ils territoris da muntogna èn variadas. Ils vehichels d'ina purschida da sharing ston tegnair pitg a las cundiziuns localas. Ultra da quai èsi da tegnair quint dals differents basegns da las pendularias e dals pendularis che vegnan e che van sco era da la mobilitad al lieu. En l'emprima fasa da test han ins testà la funcziun e la tecnica da charrar dal vehichel e fatg las adattaziuns correspundentas. Actualmain ramassan ins en la segunda fasa da test experientschas da persunas indigenas e segund-indigenas sco era da giasts. Il concept futur duai pussibilitar in'utilisaziun unilaterala (mo ir u mo turnar) cun uschè blers puncts da partenza e d'arrivada sco pussaivel ed il medem mument garantir ch'ils vehichels na vegnian betg deponids en lieus strategicamain dischavantagius, danunder ch'ins als stuess lura puspè transportar enavos. Ils differents basegns da mobilitad pudessan contribuir a schliar las sfidas. In'examinaziun precisa dal diever da las persunas indigenas e segund-indigenas sco era dals giasts vegn a mussar, sch'ils currents da mobilitad cumpletteschan in l'auter. Per las persunas che mainan il project èsi damai impurtant che la populaziun vegnia integrada. «En la fasa da pilot èsi essenzial d'integrar ils basegns e las experientschas da la populaziun. Las enconuschientschas dal project da pilot duain pussibilitar propostas per schliar las sfidas en connex cun la cuntanschibladad flexibla ed independenta dal temp da vischnancas ed abitadis en tut la Surselva ed uschia augmentar l'attractivitad da la regiun», di Céline Meury, la responsabla per il svilup da la Regiun Surselva. La Regiun Surselva s'interessescha per il project ed approvescha quel. En ina sesida il mardi è la cumissiun regiunala s'exprimida en favur d'in sustegn finanzial.

Chattar la confidenza da la populaziun

Era la vischnanca e las pendicularas da Mustér sustegnan il project. Las pendicularas mettan en pli a disposiziun parcadis cun staziuns da chargiar. Ulteriurs partenaris da project han annunzià lur interess per il project. «Nus vulain transfurmar noss sistem da mobilitad en trais onns en in manaschi regular ch'è adattà als basegns da la populaziun al lieu», di Livia Somerville, la manadra dal «Surselva Lab». Suenter ina fasa da test reussida èsi pussaivel d'extender il project sin autras vischnancas. «Nus vulain ina purschida cun in vast sustegn per chattar la confidenza da la populaziun.» Il team da project vegn ad inoltrar sin plaun federal al Post da coordinaziun per la mobilitad persistenta ina dumonda da cofinanziaziun per la fasa da pilot.

Cun il «Surselva Lab» ha la SAS Grischun en mira ina collavuraziun da perscrutaziun e pratica anc pli directa. En spezial grazia a las cumpetenzas en il departament «Svilup en il territori alpin» e grazia a la vischinanza geografica a la Surselva sa porschan schanzas vicendaivlas per sviluppar a moda participativa e cooperativa cun las acturas ed ils acturs en la regiun soluziuns persistentas per il spazi vital ed economic en Surselva. Sco laboratori real duai il «Surselva Lab» sustegnair il svilup regiunal persistent cun metodas participativas che sa basan sin la scienza applitgada.

Ulteriuras detagls:

• Tuctucs electrics a Mustér – ina soluziun da micromobilitad per l'emprim e l'ultim kilometer - SAS Grischun (fhgr.ch)

Ulteriuras infurmaziuns:

Livia Somerville
Manadra da project scientifica, manadra dal «Surselva Lab»
Scola auta spezialisada dal Grischun
+41 81 286 39 05
livia.somerville@clutterfhgr.ch

René Epp
President communal da Mustér
+ 41 78 793 52 55
president@clutterdisentis.ch